Innhold i distriktsplanen

Planen skal inneholde opplysninger som er nødvendig for det offentlige å vite om for å ta hensyn til reindrifta i offentlig planlegging.

Distriktsplanen skal inneholde oversikt over årstidsbeiter, kalvingsland, flyttemønster, gjerder og anlegg, nødvendige framkomst- og transportmidler og bruken av disse og eventuelt inndeling i beitesoner.

Leder for en siidaandel er pliktig til å gi nødvendige opplysninger for utarbeidelse av planen.

Les detaljene i reindiftsloven §62 om distriktsplaner.

Orohatplána sisdoallu

Plána galgá sisdoallat dieđuid, maid almmolaš eiseválddit dárbbašit diehtit vai sáhttet vuhtiiváldit boazodoalu almmolaš plánemis.

Orohatplána galgá sisdoallat oppalašgova áigodatguohtumiin, guottetbáikkiid, johtinvieruin, áiddiin ja rusttegiin, dárbbašlaš fievrruin ja fievrridangaskaomiin ja daid geavaheamis ja vejolaš guohtunguovlojuoguin.

Siidaoasi jođiheaddji lea geatnegas addit dárbbašlaš dieđuid plána ráhkadeami várás.

Loga dárkilis dieđuid boazodoallolágas § 62 orohatplánaid hárrái.

Før planen vedtas

Reinbeitedistriktet bør orientere kommunene, fylkeskommunen og Statsforvalteren i Troms og Finnmark om planarbeidet og hovedinnholdet i den før den vedtas.

Ovdalgo plána mearriduvvo

Orohat berre dieđihit gielddaide, fylkkagildii ja Romssa ja Finnmárkku fylkkamánnii plánabarggus ja dan váldosisdoalus ovdalgo dat mearriduvvo.

Når planen er vedtatt

Reinbeitedistriktet skal sende den vedtatte planen til kommunene, fylkeskommunen, Statsforvalteren i Troms og Finnmark og til berørte nabodistrikter.

Go plána lea mearriduvvon

Orohat galgá sáddet mearriduvvon plána gielddaide, fylkkagildii, Romssa ja Finnmárkku fylkkamánnii ja guoskevaš ránnjáorohagaide.

Veileder og mal for distriksplaner for reinbeitedistrikt

Reindrift er en arealintensiv næring. Tap av beitearealer er en av de største, om ikke den største, utfordringer reindrifta har i Norge. De vanligste arealutfordringene for reindrifta er hyttebygging, kraftutbygging, mineralvirksomhet, landbruksveier, friluftsliv, ferdsel, motorferdsel m.m. Reinen unnviker disse områdene og det fører til produksjonstap. I Troms fylke har kommuneprosjektet (ferdig i 2016) vært et ledd i å ta tak i disse utfordringene.

Mal for distriktsplan | Orohatplánamálle (PDF)

Mal for distriktsplan | Orohatplánamálle (Word)

Bagadallan ja málle orohatplánaid várás

Boazodoallu lea areálaintensiiva ealáhus. Guohtunareálaid massin lea okta stuorámus, juos juo ii leačča buot stuorámus, hástalus mii boazodoalus lea Norggas. Dábálaččamus areálahástalusat boazodollui leat bartahuksemat, elfápmohuksemat, mineráladoaimmat, eanandoalloluottat, olgoáibmoeallin, johtaleapmi, mohtorjohtaleapmi jna. Boazu garvá dáid guovlluid, ja dat dagahit buvttadanvahágiid. Romssa fylkkas lea leamaš gielddaprošeakta (gárvvis jagi 2016) oassin dáid hástalusaid dustemis.

Mal for distriktsplan | Orohatplánamálle (PDF)

Mal for distriktsplan | Orohatplánamálle (Word)

Her kan du se Karen Anette Anti fra Troms Reindriftssamers Fylkeslag presentere ny veileder og mal for distriktsplaner.

Anti var prosjektleder for kommuneprosjektet, et pilotprosjekt for å kartlegge hvilke behov den offentlige forvaltninga og næringa selv har for å ivareta reindrifta sine interesser. Kommuneprosjektet var et samarbeid mellom Statsforvalteren i Troms, Målselv kommune og Troms reindriftsamer fylkeslag. Foredraget er fra 15. novemver 2016 i Tromsø.

Dá sáhtát oaidnit Romssa Boazosápmelaččaid Fylkkasearvvi Karen Anette Anti ovdanbuktimin ođđa bagadallama ja málle orohatplánaid várás.

Anti lei prošeaktajođiheaddji gielddaprošeavttas, mii lei álggahanprošeakta ja man olis kártejedje makkár dárbbut leat almmolaš hálddahusas ja ealáhusas alddes áimmahuššan dihte boazodoalu beroštumiid. Gielddaprošeakta lei ovttasbargu Romssa fylkkamánni, Málatvuomi suohkana ja Romssa Boazosápmelaččaid Fylkkasearvvi gaskkas. Ovdanbuktin lei skábmamánu 15. beaivvi 2016 Romssa gávpogis.

Veileder og forslag til disposisjon
Bagadallan ja disposišuvdnaevttohus

Distriktsplan i reindrifta

Boazodoalu orohatplána

2016

Hva er hensikten med distriktsplan?

Reindriftsloven ble endret i 2007. Endringene omfatter blant annet bestemmelsene om distriktsplaner og bruksregler. Disse bestemmelsene har sitt utgangspunkt i at reindriftsnæringen skal ha mulighet for internt selvstyre og gis økt ansvar for at reindrifta er bærekraftig.

Ifølge reindriftsloven skal styret i det enkelte reinbeitedistrikt utarbeide bruksregler og en distriktsplan for distriktet. Distriktsplanen er et offentlig tilgjengelig dokument, mens bruksregler om distriktets interne anliggender ikke er det.

Hensikten med bruksregler er å gi reindriften et verktøy for internt selvstyre. Bruksreglene skal gi nærmere bestemmelser om forvaltningen av distriktets ressurser, og der bestemmelser om beitebruk og reintall er særlig viktig.

Hensikten med en distriktsplan er å gi opplysninger og kunnskap om reindrifta i distriktet som er nødvendige for den offentlige planlegging. Distriktsplanen er reinbeitedistriktets presentasjon av reindrifta og bruken av reindriftsarealer i distriktet.

Denne veilederen tar for seg distriktsplanen.

Reindriftslovens formålsparagraf fastslår at loven skal bidra til sikring av reindriftsarealene som reindriftas viktigste ressursgrunnlag. En distriktsplan kan gi reindrifta et bedre arealvern samt virke konfliktforebyggende ved at kommuner, fylkeskommuner og fylkesmenn får et best mulig grunnlag for å ivareta reindriftens interesser og hensyn i arealplanarbeidet.

En distriktsplan vil kunne føre til økt samarbeid og kunnskap hos andre brukere.

Mii lea orohatplána áigumuš?

Boazodoalloláhka rievdaduvvui 2007. Rievdadusat siskkildit earret eará mearrádusaid orohatplánaid ja geavahannjuolggadusaid hárrái. Daid mearrádusaid vuolggasadjin lea ahte boazodoalloealáhusas galgá leat siskkit iešstivrenvejolašvuohta ja dasa galgá addojuvvot eanet ovddasvástádusa boazodoalu suvdinnávccalašvuođas.

Boazodoallolága mielde galgá iešguhtege orohat ráhkadit geavahannjuolggadusaid ja orohatplána orohaga várás. Orohatplánat leat almmolaš dokumeanttat, muhto geavahannjuolggadusat orohaga siskkáldas áššiin gal eai leat almmolaččat.

Geavahannjuolggadusaid áigumuš lea addit boazodollui reaiddu siskkit iešstivrejupmái. Geavahannjuolggadusain galgá addit dárkilet mearrádusaid orohaga valljodagaid  hálddašeamis, ja doppe gos guohtungeavaheapmi ja boazolohku leat earenoamáš deaŧalaččat.

Orohatplána áigumuš lea addit orohaga boazodoalu birra dieđuid, mat leat dárbbašlaččat almmolaš plánemii. Orohatplána lea reaidu, mainna orohat ovdanbuktá orohaga boazodoalu ja boazodoalloareálaid. 

Dát bagadallan váldá ovdan orohatplána.

Boazodoallolága ulbmilparagráfa nanne ahte láhka galgá veahkehit sihkkarastit boazodoalloareálaid boazodoalu deaŧalaččamus valljodatvuođđun. Orohatplána sáhttá addit boazodollui buoret areálasuodjalusa ja maiddái eastadit riidduid dainna lágiin ahte gielddat, fylkkagielddat ja fylkkamánnit ožžot nu buori vuđđosa go vejolaš vuhtiiváldit boazodoalu beroštumiid ja vuhtiiváldima areálaplánenbarggus.

Orohatplánain sáhttá buoridit ovttasbarggu ja dieđu ja máhtu eará geavaheddjiide.

Saksgangen i planarbeidet

Distriktsplanen må sikres aktiv bruk i kommunene, fylkeskommunen og fylkesmannen, spesielt i forhold til arealprosesser. Det kan være forskjellige måter og arbeidsprosesser som leder fram til en god distriktsplan. Vurderingen av dette må gjøres lokalt. Det som er betydningsfullt er at alle parter som ønsker å gi innspill til planen, får mulighet til det gjennom planarbeidet. Det er derimot viktig å huske på at det er distriktsstyret som bestemmer planens innhold.

Utarbeidelsen av en distriktsplan må ta utgangspunkt i de lokale ressursene. Grunnlaget for en distriktsplan legges i fremskaffing av opplysninger og data, diskusjon omkring innhold og utforming, bearbeiding av materialet, utforming av planen – og til slutt formell godkjenning og distribusjon av dokumentet. Vedlikehold og rullering av planen er en nødvendighet. Det må innarbeides rutiner for oppdatering av distriktsplanen. En god distriktsplan er ikke ferdig før den er kommet i aktiv, praktisk bruk!

Plánabarggu áššejohtu

Ferte sihkkarastit ahte gielddat, fylkkagielda ja fylkkamánni geavahit orohatplána viššalit, earenoamážit areálaproseassaid oktavuođas. Buori orohatplána sáhttá ráhkadit iešguđetlágan vugiid ja bargoproseassaid bokte. Dan ferte báikkálaččat árvvoštallat. Lea mávssolaš ahte buot áššeoasálaččat, geat háliidit buktit oaiviliid plána hárrái, ožžot dasa vejolašvuođa plánabarggu bokte. Dattetge lea deaŧalaš muitit ahte orohatstivra dat mearrida plána sisdoalu.

Orohatplána ráhkadeami álgovuođđun fertejit leat báikkálaš valljodagat. Orohatplána vuođđu šaddá dan bokte, ahte vižžet dieđuid, ságastallet sisdoalus ja hámis, gieđahallet materiála, hábmejit plána – ja loahpas dohkkehit formála dokumeantta, mii de sáddejuvvo. Plána bajásdoallan ja ođasmahttin lea dárbbašlaš. Ferte ásahit bargodábiid orohatplána ođasmahttima nammii. Buorre orohatplána ii leat gárvvis ovdalgo dat adnojuvvo viššalit geavadis!

Innholdet i distriktsplanen

Reindriftsloven forutsetter at distriktsplanen skal være et oversiktsdokument som skal inneholde de opplysninger om virksomheten i distriktet som er nødvendige for den offentlige planlegging. Reindriftslovens § 62 inneholder en opplisting av forhold som skal være med i en distriktsplan. Det understrekes at listen utgjør et minstekrav. Distriktet bør ta med andre forhold i planen for å få en god distriktsplan.

Reindriftsnæringa er den største utmarksnæringa i forhold til arealbruk. Distriktsplanen bør dokumentere den lokale reindrifta slik den drives, bidra til å synliggjøre verdiskapningen og det kulturelle mangfoldet reindrifta står for, og skape grunnlag for en god og oppdatert forståelse for reindriftsnæringa hos politikere, forvaltning og samfunnet forøvrig.

Reindriftsnæringa sitter inne med betydelig, lokal og tradisjonell kunnskap om reindrift og dens arealbehov. Ved utarbeiding av distriktsplan bør det tas utgangspunkt i denne kunnskapen.

Distriktsplanen skal brukes til å kommunisere med kommuner, planleggere, politikere o.l. så det bør forutsettes at de som skal lese og forstå planen, ikke kan særlig mye om reindrift i utgangspunktet.

Orohatplána sisdoallu

Boazodoalloláhka eaktuda ahte orohatplána galgá leat oppalaš dokumeanta, mas galget leat orohaga doaimmaid birra dieđut, mat dárbbašuvvojit almmolaš plánemis. Boazodoallolága § 62 sisdoallá listtu áššiin, mat galget leat mielde orohatplánas. Deattastuvvo ahte listu ovdanbuktá uhcimusgáibádusaid. Orohat berre váldit mielde eará áššiid vai orohatplána šaddá buorre.

Boazodoalloealáhus lea stuorámus meahcceealáhus areálageavaheami dáfus. Orohatplána berre duođaštit báikkálaš boazodoalu nugo dat doaimmahuvvo, veahkehit oainnalmahttit árvoráhkadeami ja kultuvrralaš máŋggadáfotvuođa maid boazodoallu áittarda, ja dahkat politihkkariidda, almmolaš hálddahussii ja muđui servodahkii vuođu nu ahte sis lea buorre ja ođđaseamos dieđuide vuođđuduvvi áddejupmi boazodoalu hárrái.

Boazodoalloealáhusas lea mearkkašahtti, báikkálaš ja árbevirolaš diehtu ja máhttu boazodoalus ja dan areáladárbbuin. Orohatplána ráhkadettiin berre dát diehtu ja máhttu adnojuvvot vuođđun.

Orohatplánain galgá gulahallat gielddaiguin, plánejeddjiiguin, politihkkariiguin j.s., ja berre ovdehit ja vuhtiiváldit ahte sii geat galget lohkat ja áddet plána, eai dieđe olus boazodoalus.

Forslag til disposisjon for distriktsplan

Statsforvalteren i Troms lagde i 2016 en mal for en distriktsplan som kan brukes fritt av distriktene. Tanken er at malen skal gjøre det lettere for distriktene å komme i gang med arbeidet med distriktsplanen. Vi understreker at dette er én av mange måter en slik plan kan lages på. Hvert distrikt må velge den måten som passer best, forutsatt at minstekravet gitt i reindriftslovens § 62 er med.

Vi anbefaler at distriktet gjør distriktsplanen mest mulig levende med bilder, figurer, kart o.l. slik at planen ikke bare består av tekst.

En viktig del av planen er kartutklipp eller kartvedlegg for oversikt og enklere beskrivelse av distriktsgrenser, eventuelle siidagrenser, sesongbeitebruk, flyttveier, anlegg, kjøretraséer og inngrep enn om dette bare beskrives med ord. Oftest vil det være enklest med flere kart hver for seg. Kartutklipp kan hentes direkte fra nettet eller så kan Statsforvalteren i Troms og Finnmark kontaktes for hjelp. Kartbladene alene har ikke rettsvirkning.

Malen er bygd opp slik at i kapittel 1 vil det være generell informasjon om blant annet reindriftas rettsgrunnlag, arealinngrep i reindrift og reindriftas medvirkning i planprosesser. Dette kan være nyttig informasjon for de som leser planen.

Det som er markert med gult i teksten må endres og tilpasses de lokale forholdene i
hvert enkelt distrikt. I malen vil det fremkomme tips til hva som bør skrives, dette er markert med rødt. Bakerst i dokumentet fins det en oversikt over begreper slik at leser forstår distriktsplanen best mulig.

Mange beskrivelser fra bruksreglene kan anvendes direkte i distriktsplanen, blant annet beitebruk.

Orohatplána disposišuvdnaevttohus

Romssa fylkkamánni ráhkadii jagi 2016 málle, man orohagat sáhttet nuvttá geavahit. Jurdda lea ahte málle galgá dahkat álkibun orohagaide boahtit álgui orohatplánabargguin. Mii deattastit ahte dát lea okta máŋgga vuogis, man mielde dakkár plána sáhttá ráhkaduvvot. Iešguhtege orohat ferte válljet vuogi, mii buoremusat heive sidjiide, muhto dainna eavttuin ahte boazodoallolága § 62 addin uhcimusgáibádusat leat mielde.

Mii ávžžuhit orohaga ráhkadit orohatplána nu ealasin go vejolaš, ja bidjat govaid, govadagaid, kárttaid j.s. nu ahte plánas ii leat dušše teaksta.

Deaŧalaš oassi plánas leat kártačuhpposat dahje kártamildosat čalmmusvuođa dihte ja orohatrájiid, dahje siidarájiid, áigodatguohtungeavaheami, johtolagaid, rusttegiid, vuodjingeinnodagaid ja sisabahkkemiid govvádusat, maid lea álkit áddet go plánas, mas dušše sániiguin válddahallojuvvo. Dávjá lea álkimus juos leat máŋga iešguhtege kártta. Kártačuhpposiid sáhttá viežžat njuolga neahtas dahje juo sáhttá jearrat veahki Romssa ja Finnmárkku fylkkamánnis. Dušše kártabláđiin ii leat riekteváikkuhus. 

Málle lea ráhkaduvvon nu ahte vuosttas kapihttalis leat oppalaš dieđut earret eará boazodoalu riektevuođus, boazodoalu areálagáržžidemiin ja boazodoalu mielváikkuheamis plánaproseassaide. Dat sáhttet leat ávkkálaš dieđut sidjiide, geat lohket plána. 

Dat mii lea merkejuvvon fiskadiin teavsttas, ferte rievdaduvvot ja heivehuvvot iešguđege orohaga báikkálaš dilálašvuođaide. Málles guoigaluvvo maid berre čállit, ja dát lea merkejuvvon ruoksadiin. Dokumeantta maŋimusas lea doabalistu, man vehkiin lohkki galgá áddet orohatplána buoremus lági mielde. 

Geavahannjuolggadusain leat máŋga govvádusa, mat sáhttet adnojuvvot njuolga orohatplánas, earret eará guohtungeavaheami.