Psykisk helse og rus

Oppdatert 20.12.2022

Retten til helse- og omsorgstenester likestiller somatisk og psykisk sjukdom, skade eller liding, rusmiddelproblem, sosiale problem eller nedsett funksjonsevne. Kommunane har ei sentral rolle i å identifisere, utgreie, behandle og følgje opp personar i målgruppa.

Eit godt lokalt rus- og psykisk helsearbeid byggjer på samarbeidsstrukturar som fremjar heilskaplege og koordinerte tenester for den enkelte på tvers av fag, tenester og sektorar. Kapasitet, tilgjenge, heilskaplege og samtidige tenester blir vektlagt, og kvalitet, kompetanse og kunnskapsbasert praksis skal prege tenestene. Tenestene skal dessutan organiserast og utformast med tanke på eit brukar- og meistringsperspektiv. 

Samtidige lidingar

Personar som har både eit rusproblem og ei psykisk liding brukar ofte rusmiddel på ein øydeleggande måte. Denne pasientgruppa har fått meir merksemd dei siste åra, men det er likevel mye som manglar når det gjeld utgreiing, behandling og anna oppfølging.

Lokalsamfunnet er ein viktig arena for rusmiddelførebyggjande arbeid. Barnehagar , skular, fastlegar, helsestasjonar, arbeidslivet og ulike fritidsarenaer tek del i arbeidet som skal redusere helseskader og negative sosiale konsekvensar av rusmiddelbruk.

Tverrfagleg innsats

Barn og ungdom med føresette som blir alvorleg sjuke, skal spesielt takast vare på, også når årsaka er psykiske helseproblem og/eller rusmisbruk. Kommunar og fylkeskommunar skal koordinere innsatsen overfor barn og unge med samansette problem. Statsforvaltaren følgjer med på denne tverrfaglige innsatsen.

Statsforvaltarens oppgåver er retta mot kommunens tenestetilbod, også i samhandling med spesialisthelsetenesta. Oppgåvene omfattar kompetansehevande tiltak, nettverksbygging, tilskotsordningar, kartleggingar og tilsyn. Statsforvaltaren er klageinstans om du ønskjer å klage på helse- og omsorgstenestene du får, eller om du meiner at du ikkje får dei helse- og omsorgstenestene du har krav på.

Tvang

Rett bruk av tvang kan gi menneske verdigheit og sikre at den som er alvorlig sjuk, blir teken vare på av helse- og omsorgstenesta også når han eller ho ikkje kan samtykkje til helsehjelp eller ta ansvar for seg sjølv. Her kan du rese meir om rettane dine når helse- og omsorgstenesta brukar tvang.

 

Vis meir

Fann du det du leitte etter?

Ta gjerne kontakt med oss via sikker melding dersom du ønskjer at vi skal svare deg.

Publisert 17.01.2018

Meldeplikt for kommunen når ei gravid rusavhengig kvinne blir tvangsplassert i helseinstitusjon

Kommunen pliktar frå 1. januar 2018 å melda frå til barnevernstenesta når ei gravid rusmiddelavhengig kvinne blir tvangsplassert på helseinstitusjon. Meldinga gir barnevernstenesta anledning til å opna undersøking utan den gravide kvinna sitt samtykke.


Publisert 15.12.2017

Ny lovendring styrker barn sine rettar som pasientar

Frå 01.01.2018 blir barn si rett til medverknad og medråderett etter pasient- og brukarrettslova styrka, og helsepersonell får plikt til å ta hand om barn som pårørande til søsken


Publisert 07.11.2017

Psykologer i dei kommunale helse- og omsorgstenestene

Helsedirektoratet har kunngjort tilskotsordninga «Psykologer i de kommunale helse- og omsorgstjenestene». Målet med ordninga er å styrke kvalitet og kompetanse i det heilhetlige og tverrfaglige kommunale arbeidet innan psykisk helse og rus, samt vold- og traumefeltet.


Publisert 20.07.2017

Rett til advokat ved tvangsmedisinering


Publisert 30.06.2017

Tilsyn med psykisk helsevern i Helse Vest

Fylkesmennene har ført tilsyn med tenester til personar med psykisk liding og mogeleg samtidig rusliding ved allmennpsykiatriske poliklinikkar våren 2017.


Publisert 16.01.2017

Tilskot til kommunalt rusarbeid

Helsedirektoratet har kunngjort tilskotsordninga «Kommunalt rusarbeid». Målet for ordninga er auka kapasitet og varig kapasitetsvekst i kommunen sine tenester, slik at mennesker med rusmiddelrelaterte problem får eit heilskapleg, tilgjengeleg og individuelt tilpassa tenestetilbod.


Publisert 05.01.2017

Psykologer i dei kommunale helse- og omsorgstenestene

Helsedirektoratet har kunngjort tilskottsordninga «Psykologer i de kommunale helse- og omsorgstjenestene». Målet med ordninga er å styrke kvalitet og kompetanse i det heilhetlige og tverrfaglige kommunale arbeidet innan psykisk helse og rus, samt vold- og traumefeltet.


Publisert 28.09.2016

Rettleiing om rusmiddeltesting i helsevesenet

Denne artikkelen omtalar medisinske urinprøver som vert teke for å avdekka, kartleggja eller overvaka rusmiddelmisbruk i samband med eit behandlingslaup, noko som til dømes ofte vert nytta under innleggingar på sjukehus.


Publisert 26.01.2016

Nye rutinar når det gjeld helse- og omsorgstenestelova kap 9 og a-meldingar

Kommunane skal berre senda inn meldingar om skadeavverjande tiltak i nødssituasjonar med heimel i § 9-5 tredje ledd bokstav a som omfattar alvorleg sjølvskading, skade på andre personar eller omfattande materiell øydelegging som ein må stansa «der og då», og som det ikkje er godkjend vedtak på. 


Publisert 21.01.2016

Psykologer i dei kommunale helse- og omsorgstenestene

Helsedirektoratet har kunngjort tilskottsordninga «Psykologer i de kommunale helse- og omsorgstjenestene».